برنامه درسی در پرورش انتقادی
رشد خرد ورزی وتکیه بر زیربنا بودن مهارتهای استدلالی در برنامه درسی است .فریره هدف بنیادی راگنجاندن نقدهای اجتماعی و سیاسی زندگی روزمره در کانون برنامه درسی میداند .که کاوش اجتماعی و ساسی باید بخش بنیادین برنامه درسی باشد .تکیه بر آموزش چند فرهنگی وبا شعار «آموزشگران انتقادی در شیوه های تدریس خود عینک چند فرهنگی انتقادی را بکار گیرند».تأکید بر پرورش حرفه ای بر پایه بافت و زمینه ،ژیرو آموزش بنیادی را آموزش میان رشته ای میداند که نگرش و کنش را در هم آمیزد .کلاسهای حرفه ای جای مناسبی برای پژوهش های رهایی بخش است زیرا در آنها نوجوانان و جوانان میتوانند خود را با هواداران حقوق کارگران و عدالت اقتصادی است ، هم آهنگ سازند . پس کلاس حرفه ای زمانی میتواند مناسب گفنمان های رهایی بخش باشد که در آن گفت وشنود جاری و اندیشه و کنش به هم پیوسته باشد و فریره میگوید : تا وقتی که درجامعه انقلابی ،علم وتکنولوژی در خدمت آزاد سازی مداوم و مردمی سازی باشد ، آموزش علمی و فنی را نباید دشمن پرورش مردم گرایانه تلقی کرد .
فرایند یاددهی ویادگیری در پرورش انتقادی
یاددهی (تدریس) بخشی از فرایند پژوهشی و نه پیامد آن میدانند ویادگیری را فرایندی میشمارند که روشن سازنده پژوهش است وباید به شیوه انتقادی با آن برخورد کرد .آموزشگران پیشرفتگرا باید به جای آنکه آموزش و پرورش را کالا شمارند ،تدریس خود را به سان منبعی نظری به کار گیرند که هم با مسائل گوناگونی که در درون ومیان فضا ،مکان وبافت ها پدید می آید ساخته میشود وهم به آن ها واکنش نشان میدهد (ژیرو).بهترین روش گفت وگو است و بر این باور که دانش ونگرش با گفتگو ساخته میشود .هدف بنیادی در گفت وگو ،فراهم آوردن فضایی باز برای دیدگاههای گوناگون با پیوند سازی و تعامل است فریره نقش آموزشگر را هم آهنگ سازی فرایندهای پرورشی میداند .
کاستی های پرورش انتقادی
تکیه بیش از اندازه به خردورزی وویژگی های اجتماعی یا سویه های خردورزانه و اجتماعی انسان است نگرش افراطی و یک سویه به پرورش ستم دیدگان یعنی اعتماد ژرف هواداران پرورش انتقادی آموزش و پرورش بویژه فریره به توانایی ستم دیدگان ،نمایانگر این تصور که همه آنها از دانش لازم در زمینه اجتماعی وسیاسی برخوردارند و میتوانند وضع کنونی را بدرستی بررسی و تحلیل کنند .شیوه آموزش ویاددهی که گفتگو بهترین است که نقش های سنتی آموزشگروشاگرد دگرگون میشود ودادوستدهای اجتماعی واندیشه میان آنها به آفرینش دانش می انجامد که مشارکت دانش آموز در کلاس درس ارزشمند است اما نباید نادیده گرفت ،فاصله دانش ،تجربه و توان استدلال آموزشگر وشاگرد است که گفتگو دوسویه را دشوار میسازد .پرداختن سراسر زمان درس به گفتگو درباره تجربه های شخصی دانش آموزان ، میتواند دوری از هدفهای پرورشی و دست نیافتن به آنها را در پی داشته باشد و مهمتر ازهمه چگونگی ارزشیابی از آموخته های دانش آموزان است .
